GERRIE LEMMEN | GRAFISCH ONTWERP | TEKST | CONCEPT
  • home
  • PORTFOLIO
  • OVER
  • CONTACT
SSV Presentatie

< PORTFOLIO

Filmpjes


Groep 1/2
  • Kunst (kort liedje) 
https://schooltv.nl/video/kunst-liedje-uit-koekeloere/

  • Zandkasteel kunst (filmpje 0-4 jaar, 15 minuten) 
https://schooltv.nl/video/het-zandkasteel-kunst/#q=kunst

  • Ik maak een schilderij (liedje 3 minuten, over bijzonder kleurgebruik)
schooltv.nl/video/mijn-eigen-schilderij-liedje-uit-koekeloere/
​
  • Naar het museum (filmpje 5-8 jaar, 15 minuten)
​https://schooltv.nl/video/huisje-boompje-beestje-naar-het-museum/

  • Portret - gezichtsuitdrukkingen (liedje 4-6 jaar, 1 minuut)
schooltv.nl/video/portret-liedje-uit-hoelahoep/#q=portret
​
  • kleurplaat landschap

Lessen in de kunst
https://www.happinessishomemade.net/36-elementary-art-lessons-for-kids

Groep 3/4

WAT IS KUNST

  • Wat is kunst? (5-8 jaar, 3 minuten)
https://schooltv.nl/video/wat-is-kunst-clipje-uit-studio-snugger/#q=kunst

PORTRET
​
  • Ik schilder mijzelf (5-8 jaar, 15 min)
https://schooltv.nl/video/huisje-boompje-beestje-ik-schilder-mijzelf/
​
  • Hoe schilder je een portret? (filmpje 3 minuten)
schooltv.nl/video/portretschilder-hoe-schilder-je-een-portret/

  • ​Les Dierencollage leeuw-poes
  • ​Les Een gek portret

MONSTERS 

  • Penn Zero vriendelljke Monsters, filmpje Nederlandstalig, 4 minuten
www.youtube.com/watch?v=8lTOr-Z4cjs

  • Monsters vs Aliens, trailer 2 minuten, Nederlandstalig
www.youtube.com/watch?v=THDaBZr1Aig
​
  • Trailer Monsters Incl, ca 1:40 min)
https://www.youtube.com/watch?v=CB4__yjCEsE


Groep 5/6/7/8
MOZAIEK
  • Mozaïek van stenen (5-6 jaar, ca 3 minuten)
https://schooltv.nl/video/maak-je-eigen-mozaiek-van-stenen-een-kunstwerk-van-kiezelstenen/

  • Mozaïekkunst, geen tekst, ca 3 minuten
https://www.youtube.com/watch?v=YaFNnt09LsA
​

  • Overview mozaïekkunst verleden-heden, groep 7-8, Engelstalig 15 minuten
https://www.youtube.com/watch?v=tymLBgVN5to
​

KEITH HARING

  • Haring voor kinderen, ca. 4 minuten (overzicht op muziek, geen tekst)
https://www.youtube.com/watch?v=Rw_WTFyag4I&list=PL1ZbFQXIdHfCuTgOotpwNGeApIdcLxccK​
​
  • KLeuters tableaux vivants Haring
www.youtube.com/watch?v=WFws_ydwdgo
​
  • Keith Haring (30 minuten, geen tekst)
Overzicht werk van Haring op muziek
​
  • Beest tekenen als Keith Haring (1,5 minuut)
https://www.youtube.com/watch?v=QKt5sgoCF7c

  • Keith Haring in de metro (ca 3 minuten)
www.youtube.com/watch?v=OcoxeZnfcUE

  • Keith in de metro (Engelstalig, 4 minuten)
https://www.youtube.com/watch?v=Z0Q7K3DWILM

  • Poppetje tekenen als Keith (1 minuut, Engelstalig. Laat voorbeeld zien)
www.youtube.com/watch?v=9k3aNeWoGrs&list=PL1ZbFQXIdHfCuTgOotpwNGeApIdcLxccK&index=3
​
  • Jeugdjournaal Haring op muur Food Centre Amsterdam (2 minuten)
www.youtube.com/watch?v=aYHYxXpT6Ho
​
  • Tekenen als Keith Haring (bovenbouw, Engels, 6 min)
www.youtube.com/watch?v=JXYPn2KtTEo

  • Kleurplaten grijs Keith Haring​

GRAFFITI
​
  • Klokhuis over Graffiti (Filmpje 9-12 jaar, 22 minuten)
https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-graffiti/
​
  • Wat is Street Art (9-12 jaar, 15 min)
schooltv.nl/video/wat-is-street-art-muurschilderingen-om-de-stad-mooier-te-maken/#q=abstracte%20kunst

  • Kunst in de omgeving (9-12 jaar, 15 minuten)
https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-kunst-in-de-omgeving/
​
  • Kunst of vandalisme? (vanaf 12 jaar, 7 minuten)
schooltv.nl/video/graffiti-kunst-of-vandalisme/#q=kunst

ABSTRACTE KUNST
​
  • Wat is abstracte kunst (filmpje leerlingen, ca. 10 jaar, 1:50 min)
https://www.youtube.com/watch?v=QcMUh4TTBhU

  • Begrippen in de kunst: abstractie, stileren, figuratief (12 jaar, 6  min)
Iwww.youtube.com/watch?v=qli_JzIqqPI
​

  • Begrippen in de beeldende kunst (12 jaar, 5 minuten)
https://www.youtube.com/watch?v=qli_JzIqqPI

KANDINSKY
  • Cirkels Kandinsky tekenen
https://www.youtube.com/watch?v=wgDkuhmsMZg
​
  • Wie was Wassily Kandinsky (Engels, 2 minuten)
https://www.youtube.com/watch?v=_-H42hoR0-s


ESCHER
  • Escher en de schatten uit de Islam (film 15 minuten, vanaf 9 jaar)
https://vimeo.com/71127106
​

VINCENT VAN GOGH

https://schooltv.nl/video/vroeger-zo-vincents-kleuren/
https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-canon-van-gogh/

Groep 7-8
REMBRANDT
​
  • Rembrandt portretten (9-15 jaar, 5 minuten)
schooltv.nl/video/rembrandt-het-leven-is-een-schouwtoneel-schilderen-van-gezichten/#q=schilderen

  • Het geheim van Rembrandt (9-15 jaar, 1:46 min)
schooltv.nl/video/het-geheim-van-rembrandt-beroemd-maar-waarom/
​


​VERMEER
  • ​Melkmeisje Vermeer (Rijksmuseum, 9-15 jaar, 5:19 min)
https://schooltv.nl/video/topstukken-van-het-rijksmuseum-het-melkmeisje-van-johannes-vermeer/

Portretten

Soorten
Werkwijze
Doel
Mooi?
Lijken of niet?
Kleurgebruik
Verhoudingen
Innerlijk/uiterlijk
​

Monsters in de kunst

Monsters! Die zien we tegenwoordig vaak in films, tekeningen en stripverhalen. Ken jij films met monsters? Vond je ze eng? 

Je ziet monsters niet alleen in films van nu. Ook in de kunst zie je veel monsters. Monsters zijn van alle tijden. Al heel vroeger maakten mensen afbeeldingen van monsters, bijvoorbeeld in de Middeleeuwen  (500-1500). Uit die tijd kennen we nog heel veel schilderijen en tekeningen van monsters en duivels. Waarom schilderden kunstenaars toen eigenlijk zoveel monsters en duivels?

Het gevaarlijke onbekende 
​De Middeleeuwen waren angstaanjagende tijden. MIddeleeuwers geloofden in god, de duivel, en ook in draken en vuurvogels. Dat kwam omdat de mensen veel minder van de wereld wisten dan wij. Er waren veel dingen die ze niet konden verklaren, bv onweer en bliksem. Daar waren ze dan ook heel bang voor. Er waren ook veel gevaarlijke dieren die ze niet kenden. Die konden in hun ogen alleen maar van de duivel komen. Ze beschouwden die dieren dan ook als monsters of draken. Nu weten we veel meer van allerlei dingen, en we zijn daarom minder bang. We kunnen veel meer dingen verklaren. Wij weten nu waardoor onweer veroorzaakt wordt, en waarom het bliksemt. En wij vinden een leeuw misschien wel eng, maar geen monster.

Heiligen
De mensen geloofden ook in heiligen. Die moesten de mensen beschermen. Op veel afbeeldingen zie je heiligen vechten met monsters. Sint Joris is zo'n heilige, hij is altijd in gevecht met een draak. De draak staat in dit geval symbool voor het heidendom (heidenen zijn mensen die niet in god geloven).
Op de wapenschilden van ridders zie je ook veel bijzondere dieren die niet echt bestaan, bv. een griffioen Daarmee wilde een ridder laten zien dat hij heel dapper was.
Ook waren in die tijd veel afbeeldingen van wezens die half mens, half dier waren, zoals de centaur. Die werden vaak gebruikt, soms half verstopt, in de randversiering van middeleeuwse boeken. 

Waarschuwing voor het kwade
In Middeleeuwse schilderijen wilde de kunstenaar vaak een verhaal vertellen, of de mensen waarschuwen voor dingen die de schilder gevaarlijk vond. Als je iets verkeerds deed, zou je gestraft worden door duivels of monsters. In de schilderijen kon je zien wat je te wachten zou staan. Monsters stonden voor Het Kwaad. Mensen zorgden ervoor niets verkeerds te doen, zodat de monsters niet zouden komen. 

Veel van de monsterlijke wezen die we nu zien in films en strips lijken nog steeds een beetje op de monsters van vroeger, honderden jaren geleden. Grappig toch?
Foto
Een griffioen, een niet-bestaand dier. Ken je de naam van Harry Potter?
Foto
Tekening van monster uit de Middeleeuwen
Foto
A hybrid devil dancing | Psalter-Hours | France, Amiens | between 1280 and 1299 | The Morgan Library & Museum
Foto
Centaur, een plaatje uit de Middeleeuwen door Jacob van Maerlant
Foto
Beeld van een centaur. Half mens, half dier
Foto
Ridders vechten tegen de draak.

Monsters in jezelf
​Ook in moderne kunst kom je nog steeds monsters tegen. Niet zozeer als waarschuwing, maar wel vaak om iets te vertellen. In kunst staan monsters vaak symbool voor iets anders. Dan is het monster je angst, een slecht gevoel dat je hebt, of het gevoel dat je gevangen zit in jezelf. 
Foto
SHOBOSHOBO Angst zit in ons eigen hoofd. Mijn monster is alle dingen waar ik bang voor ben. Ik creeër mijn eigen monster in mijn hoofd.
Foto
Dit schilderij heet: Heb jij dit gevoel ook weleens? Je eigen schaduw kan een monster zijn.
Foto
Foto
ATAK: Vroeger voelde ik me een buitenstaander en had k weinig zelfvertrouwen. Ik vond mezelf geen echte kunstenaar. Ik dacht dat iedereen die naar me keek mij een lelijke kip vond.
Foto
ELEANOR DAVIS: Iedereen denkt dat er een monster in je zit.. Maar dat is niet zo: jij zit juist gevangen in het monster. Als je om hulp roept kan niemand je horen. Als je geliefden je vasthouden, houden ze het monster vast. Jij kunt alleen maar toekijken hoe het monster jouw leven leeft.

Monsters dramales groep 5-6

Lesbrief Drama monsters, groep 5-6
https://gamespottingnetworks.com/medieval-monsters-terrors-aliens-and-wonders-oh-my/

Zelf aan de slag: naammonster maken

Nu we zoveel monsters gezien hebben van allerlei kunstenaars, gaan we zelf aan de slag. Je gaat je eigen naammonster maken!
Je mag een raar, lief, grappig of eng monster maken. Gebruik je fantasie! en maak je monster of monsters zo mooi mogelijk! Straks hangen we ze allemaal op, dan hebben we een heel monstervolkje.
Foto
Foto
Foto

Mozaïek in de kunst

Foto
Modern mozaïek in Park Guell in Barcelona, gemaakt door Antoni Gaudí
Mozaïek is een kunstvorm waarbij een grote afbeelding wordt gemaakt uit een groot aantal kleine gekleurde steentjes, die in een vloer of wand worden gemetseld. Met glas is het mogelijk een glas in lood-mozaïek te maken. In de Griekse en Romeinse tijd werden in luxe villa's mozaïeken gemaakt, waarop afbeeldingen van keizers, goden of taferelen van alledag te zien waren. Op diverse plaatsen in Europa zijn mozaïeken teruggevonden die tot op de dag van vandaag goed bewaard zijn gebleven.

In de Middeleeuwen werden ook veel kunstwerken met mozaïek gemaakt. In de Islamitische kunst is het mozaïek heel belangrijk. Voorbeelden daarvan zie je bijvoorbeeld in het Alhambra in Spanje.

De Spaanse kunstenaar Antoní Gaudí maakte veel mozaïeken, bijvoorbeeld in het Parc Guell in Barcelona. Hij gebruikte daarvoor alledaagse voorwerpen, zoals kopjes en bestek. 

Foto
Oosters mozaïek
Foto
Mozaïek uit de Romeinse tijd, duizenden jaren geleden
Foto
Mozaîek in het Alhambra in Spanje, gemaakt door moslims in de Middeleeuwen

Zelf aan de slag met mozaïek

Foto
Foto
Foto
Foto
Silhouet boom A3
Silhouet bloemen A3
Silhouet huisjes A3
Grid rechthoeken A3
Grid vierkanten 6x6 A3
Grid bubbels A3
Grid diagonaal A3

Abstract - figuratief

Wat zijn de verschillen? Vergelijk ook met Berg van Kandinsky.
Foto
Paul Cézanne, beroemd Frans schilder uit de 19e eeuw (1839-1906)
Foto
William Turner, 1841
Foto
Bob Ross bergen

Wassily Kandinsky, een abstracte kunstenaar

Wassily Kandinsky leefde van 1866 tot 1944. Hij was een Russische kunstschilder. Hij werd wereldberoemd met zijn abstracte kunstwerken. Abstract betekent dat je niet kunt zien wat het voorstelt.
Wassily werd op 16 december 1866 geboren in Moskou. Hij was bijzonder intelligent en zou een veelbelovende wetenschappelijke carrière voor zich hebben, als jurist. Hij ging eerst rechten en economie studeren in Moskou. Maar zijn werkelijke passie lag bij de schilderkunst. Toen hij dertig was nam hij een radicaal besluit: hij zou kunstschilder worden. In 1900 verhuisde hij naar München in Duitsland. Daar studeerde hij aan de kunstacademie.

Hij richtte samen met anderen een kunstenaarsgroep op: Phalanx. Ook werd hij directeur van de Phalanx School in 1901. Zoals vele kunstenaars uit zijn tijd bezocht hij de belangrijkste Europese kunstcentra, zoals Parijs. Daar leerde hij kunstenaars van het fauvisme kennen. Die werkten met hele felle en heftige kleuren. Dat vond Kandinsky heel interessant. Met de fauvisten exposeerde hij in 1905 een grote jaarlijks terugkerende overzichtstentoonstelling in Parijs. 

Gevoel in het kunstwerk, niet de werkelijkheid
Kandinsky wilde in een kunstwerk een gevoel overbrengen, net als de meeste expressionisten. Het hoefde dus niet op de werkelijkheid te lijken. Hij was op zoek naar ‘vibraties van de ziel’. Om de ziel te doen trillen, bedacht hij, is het van belang dat het afgebeelde niet zozeer verwijst naar de zichtbare werkelijkheid. Vanwege dit inzicht verdween figuratie, het afbeelden van herkenbare figuren, langzaam maar zeker uit het werk van Kandinsky. Hij zei zelfs dat het figuratieve schadelijk was voor zijn schilderijen.

In 1910 schilderde hij zijn eerste volledig abstracte, niet-figuratieve, schilderij. Het was niet langer belangrijk ‘wat’ er op het schilderij stond afgebeeld, maar vooral ‘hoe’ het werd afgebeeld. Kleur en vorm waren belangrijker dan herkenbaarheid. Kandinsky haalde veel inspiratie uit de muziek. Hij zag overeenkomsten tussen lijnen, kleuren en vormen en muzikale elementen als ritme, klanken en akkoorden. Dit komt tot uitdrukking in de titels van veel van zijn schilderijen. Hij noemt ze ‘improvisatie’ of ‘compositie’. In 1911 richtte Kandinsky samen met kunstschilder Franz Marc de kunstenaarsgroep ‘Der Blaue Reiter’ op.

Kandinsky ontmoet in deze periode ook Gabriele Münter. Zij werd zijn leerling en al snel daarna ook zijn vriendin. In 1910 maakte Kandinsky zijn eerste abstracte waterverfschilderij. Vier jaar later, bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, keerde de kunstenaar terug naar zijn geboorteland. In 1917 trouwde hij daar op 50-jarige leeftijd met een meisje van 16: Nina de Andrejevski. Zijn vriendin Gabriele was achtergebleven in Duitsland.

Even terug naar Moskou
​Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak ging hij voor een aantal jaren terug naar Moskou. Hij kreeg daar na de Revolutie van 1917 invloed op het nieuwe cultuurbeleid. Ook schreef hij een lesprogramma aan het Instituut voor Artistieke Cultuur. Dit werd echter afgewezen door de Sovjetautoriteiten.
In 1921 vertrok hij weer naar Duitsland, waar hij les ging geven in vormgeving aan het Bauhaus in Weimar en Dessau.
In 1928 kreeg Kandinsky de Duitse nationaliteit, maar vijf jaar later moest hij door de nationaal-socialisten het land verlaten. De kunstenaar ging toen in Parijs wonen en kreeg in 1939 de Franse nationaliteit. Met zijn vrouw Nina ging hij in Neuilly-sur-Seine wonen. Kandinsky overleed daar op 13 december 1944.

Met zijn bijdrage aan kunsttheorie en zijn kunstwerken heeft Kandinsky een belangrijke basis gelegd voor de verdere ontwikkeling van de abstracte kunst.
Foto
Kandinsky - Berg, 1909
Foto
Kandinsky - Improvisatie, 1910
Foto
Kandinsky - Compositie VI, 1913
Foto
Kandinsky - Moskou, 1916
Foto
Kandinsky - Cirkels, 1913

Zelf aan de slag: Kandinsky boom

Foto
Foto
Foto

Keith Haring

Foto
Foto
Het werk van Keith op een bord. Dat noem je toegepaste kunst.
Foto
Niet van Keith, maar wel in zijn stijl Gemaakt door basisschool leerlingen.
Foto
Foto
Muziekvideo waaraan Keith meewerkte
Keith Haring was een kunstenaar uit Amerika. Hij leefde van 1958 tot 1990. In zijn kunst gebruikte Keith vaak vrolijke kleuren en leuke poppetjes. Hij zag lege zwarte borden in de metro in New York en ging erop tekenen. Zijn tekeningen zien er vrolijk uit, maar dat zijn ze niet altijd. Keith tekende ook over ziekte en drugs. Zijn tekeningen lijken een beetje op cartoons of stripverhalen, bijna altijd met een dikke zwarte lijn eromheen. 

Keith is opgegroeid op in Kutztown, een klein dorpje in Pennsylvania. Hij was erg jong toen hij begon met tekenen. Dat kwam ook omdat zijn vader striptekenaar was. Van jongs af aan wist Keith dat hij ook strips wilde tekenen,, en zo karakters in verhalen tot leven brengen. Terwijl Keith opgroeide ging hij door met het tekenen van kunst. Hij zag moderne kunst voor het eerst toen hij het museum voor moderne kunst in Washington bezocht.Nadat Keith zijn high school had afgemaakt, ging hij naar een kunstschool in Pittsburgh in Pennsylvania, een andere staat in Amerika.

In 1978 verhuisde Keith naar New York City om daar naar een andere kunstschool te gaan. Hij vond het prachtig om in de grote stad te wonen. Hij kon er zijn inspiratie vandaan halen, grote musea bezoeken en in zijn buurt waren veel kunstenaars aan het werk. In de metro zag hij tekeningen op de muren. Dat heet graffiti en Keith vond dat geweldig.
Hij vond dat kunst voor iedereen moest zijn en niet alleen voor rijke mensen. Daarom begon hij krijttekeningen te maken in metrostations, in het midden van de straat, etc. Zijn werk was dus overal te zien. Hierdoor werd hij heel populair. 

Hij vond het leven en de energie van de grote stad heerlijk. Terwijl hij in New York woonde vond Keith zijn eigen persoonlijke stijl. Hij zei zelf over: ‘'Ik kocht een rol oud papier, knipte er gaten in en legde het over de hele vloer. Toen begon ik met schilderen. De eerste tekeningen waren abstract maar daarna kwamen er hele andere beelden. Het waren mensen en beesten in verschillende combinaties. Ook zag ik vliegende schotels die de mensen aan het wegzappen waren, ik weet nog dat ik probeerde te achterhalen waar deze figuren vandaan kwamen, maar ik had geen idee.' Zo ontstond de unieke stijl van Keith Haring.

Bij zijn eerste expositie in New York schilderde hij eerst alle muren vol met zijn kunst, toen hing hij zijn schilderijen op en zette hij zijn beeldhouwwerken neer. Door alle publiciteit die hij had gekregen door zijn werk in de metro, had hij een grote naamsbekendheid gekregen en zagen de mensen zijn werk graag. Er kwamen dan ook honderden mensen naar zijn expositie, het was echt een groot succes. Vanaf dit punt begon Keith Haring harder te werken dan hij ooit had gedaan. 

Keith bewonderde zelf de kunstenaars, Andy Warhol, Pierre Alechinsky, Christo en Jean Dubuffet. Keith vond, net als Christo, dat kunst voor iedereen moet zijn.

In de jaren hierna exposeerde hij over de hele wereld. Hij maakte ook veel decoratieve kunst, bijvoorbeeld op vazen en T-shirts.  Betaalbare producten die iedereen kon kopen. Hij had ook eigen winkels in New York en Tokio: The Pop Shop.
In 1985 versierde hij het lichaam van zangeres Grace Jones en werkte mee aan haar muziekvideo I'm Not Perfect.

In 1988, toen hij pas 30 jaar was, kreeg Keith te horen dat hij de ziekte aids had. Dat is een ernstige ziekte waar je dood aan kunt gaan. In die periode gebruikte hij die ziekte veel als onderwerp van zijn kunst. Keith overleed in 1990 aan de gevolgen van zijn ziekte. Zijn werk is altijd heel beroemd gebleven.

Zelf aan de slag

  • Tableau vivant
  • Kopieën grijze lijnen inkleuren
  • Zelf poppetjes tekenen, inkleuren en uitknippen
  • Of: met hele klas poppetjes tekenen met zwarte stift, dan uitknippen en aan elkaar leggen
  • Keith kleurplaten A4 grijs

Foto
Keith in een ruimte die hij ontworpen heeft.

via GIPHY

Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Foto
Waar lijkt dit op?
Foto
Foto
Foto
zoekplaatje: wat zie je hier?
Foto

Grafische vormgeving

Escher
​

Foto
Maurits Cornelis Escher leefde van 1898-1972. Hij is een wereldberoemde graficus. Dat is een kunstenaar die grafisch werk maakt.
Hij wordt bewonderd door miljoenen mensen.
Escher is het beroemdst om zijn 'onmogelijke tekeningen. Ook zijn de metamorphoses, waarin een ding verandert in een ander ding, heel beroemd.

​is een van 's werelds meest beroemde grafici. Zijn kunst wordt bewonderd door miljoenen mensen over de hele wereld, getuige de vele web sites op het internet.
Hij is het meest beroemd om zijn zogenaamde onmogelijke tekeningen, zoals Klimmen en Dalen en Relativiteit, maar ook om zijn metamorphoses, zoals Metamorphose I, II en III, Lucht en Water I en Reptielen.
Maar hij maakte ook prachtige, meer realistische werken gedurende de tijd dat hij in Italië woonde en werkte.
Bijvoorbeeld de litho Castrovalva, waarin men al M.C. Escher's fascinatie voor voor hoog en laag, dichtbij en veraf kan zien. De litho Atrani, een klein plaatsje aan de Amalfitaanse kust in Italië, maakte hij in 1931, maar komt weer terug in zijn meesterstukken Metamorphose I en II.
Gedurende zijn leven maakte M.C. Escher 448 litho's, houtsnedes en houtgravures en meer dan 2000 tekeningen en schetsen. Net zoals sommige van zijn beroemde voorgangers - Michelangelo, Leonardo da Vinci, Dürer en Holbein - , was M.C. Escher linkshandig.
Naast zijn werk als graficus, illustreerde M.C. Escher boeken, ontwierp tapijten, postzegels en wandschilderingen. Hij werd geboren in Leeuwarden als de vierde en jongste zoon. Na 5 jaar verhuisde de familie naar Arnhem, waar hij het grootste deel van zijn jeugd doorbracht. Nadat hij gezakt was voor zijn eindexamen, en na een kort intermezzo in Delft, begon M.C. Escher met zijn lessen bouwkunde aan de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten in Haarlem.

Escher in Rome, Italië.
Escher met vrouw, Jetta op strand in Italië.
Escher in Ravello, Italië - 1925.Al na een week vertelde hij zijn vader dat hij wilde ophouden met zijn lessen bouwkunde en zich wilde toeleggen op de studie grafische kunsten. Hij werd hierin gesteund door zijn leraar Samuel Jesserun de Mesquita, aan wie hij zijn tekeningen en linoleumsnedes had laten zien. Nadat hij zijn school had afgerond, reisde hij langdurig door o.a. Italië, waar hij zijn vrouw Jetta Umiker ontmoette, en waarmee hij in 1924 trouwde. Zij gingen naar Rome, waar zij tot 1935 bleven wonen. Gedurende deze 11 jaar, reisde M.C. Escher ieder jaar door Italië heen, waarbij hij tekeningen en schetsen maakte, om deze later thuis in zijn atelier te gebruiken voor zijn prenten.
Veel van deze schetsen zou hij later ook weer gebruiken voor zijn litho's, houtsnedes en houtgravures. Bijvoorbeeld de achtergrond in de litho Waterval (1961) komt uit zijn Italiaanse periode. Ook de bomen die gereflecteerd worden in de houtsnede Modderplas (1952), zijn dezelfde bomen die hij gebruikte in zijn houtsnede Pineta van Calvi, die hij maakte in 1932.
M.C. Escher werd gefascineerd door de regelmatige geometrische figuren van de wand -en vloermozaïken in het Alhambra, een veertiende-eeuws kasteel in Granada, Spanje, dat hij in 1922 bezocht.
Tijdens zijn jaren in Zwitserland en gedurende de hele Tweede Wereldoorlog werkte hij met veel energie aan zijn hobby. Hij maakte toen 62 van de in totaal 137 symmetrische tekeningen die hij zijn leven zou maken. Hij breidde zijn hobby ook uit, door deze symmetrische tekeningen te gebruiken voor het snijden van houten bollen.
Hij speelde met architectuur, perspectief en onmogelijke ruimtes. Zijn kunst blijft miljoenen mensen over de hele wereld verbazen en in verwondering brengen. In zijn werk herkennen wij zijn uitstekende observatie van de wereld om ons heen en de uitdrukking van zijn eigen fantasie. M.C. Escher laat ons zien dat de werkelijkheid wonderlijk, begrijpelijk en fascinerend is.

Pablo Picasso

​http://ninavandevondervoort.nl/pablo-picasso/
​https://www.tate.org.uk/kids/explore/who-is/who-pablo-picasso
Weetje over Picasso
https://www.kunstfanaatjes.nl/artikelen/11-weetjes-pablo-picasso/
PICASSO (1881-1973)

SPAANS WONDERKIND VAN DE MODERNE KUNST
Pablo Picasso, geboren in de Spaanse stad Málagá, kun je een echt wonderkind noemen. Hij was kunstschilder, tekenaar, grafisch ontwerper, sieradenontwerper en keramist. In 1890 schilderde hij zijn eerste echte schilderij, van een stierenvechter. Hij was toen pas negen jaar oud!
------

Biografie

Jeugd
Pablo werd geboren aan de Plaza de La Merced in Malaga. Het was een zware bevalling in het bijzijn van een oom, die arts was, en een vroedvrouw[2]. De vroedvrouw dacht dat het kind dood was en besteedde alleen aandacht aan de moeder; de oom, Don Salvador, redde het kind van de verstikkingsdood.[3]
Reeds in 1890 schilderde Pablo, in olieverf, de picador, een stierenvechter in de arena, dat geldt als zijn eerste schilderij[2]. In 1891 verhuisde het gezin naar A Coruña in Galicië in het uiterste noordwesten van Spanje, aan de Atlantische Oceaan, waar Pablo's vader als kunstdocent was aangesteld aan de Instituto da Guarda. Vanaf 1894 hield Pablo een dagboek bij, waarin hij portretten en karikaturen tekende. Schilderijen signeerde hij met P. Ruiz. In januari 1895 stierf zijn zusje Conchita, op zevenjarige leeftijd, aan difterie, hetgeen hem zeer aangreep.
Vlak daarna verhuisde het gezin naar Barcelona, waar Pablo's vader een baan als docent was aangeboden. De 13-jarige Pablo deed toelatingsexamen aan de Academie voor Schone Kunsten in Barcelona. Het toelatingswerk: het tekenen van een torso[4], waarvoor hij een maand de tijd had, voltooide hij in één dag[2]. Men was hiervan dermate onder de indruk dat hij onmiddellijk werd aangenomen en de eerste twee leerjaren mocht overslaan.
Exposeren in MadridOp vijftienjarige leeftijd schilderde Pablo een groot werk (197 x 249,5 cm): Wetenschap en liefdadigheid[5]. Het onderwerp hiervan: een stervende, met aan haar bed een arts en een non, grijpt terug naar de dood van zijn zusje Conchita. Hiervoor kreeg hij een eervolle vermelding tijdens een tentoonstelling in het Paleis voor Kunst en Industrie[6] in Madrid. Vanaf september 1897 studeerde Pablo korte tijd aan de in hoog aanzien staand, Real Academia de Bellas Artes de San Fernando in Madrid. Daar het onderwijssysteem hem niet beviel, volgde hij na verloop van tijd geen colleges meer. Wel bezocht hij de musea, waaronder vaak het Prado, en de kunstgalerieën. In die tijd wijzigde hij zijn signatuur van Ruiz naar P. Picasso. In juni 1898 ging hij terug naar Barcelona.

Café en cabaret 4Gats in Barcelona
Nadat hij in april 1899 verhuisd was naar de Carrer dels Escudellers in Barcelona was hij vaak te vinden in het café en cabaret Els Quatre Gats (De vier katten)[7]; een gelegenheid waar kunstenaars elke dag bijeen kwamen om te praten over kunst en filosofie, muziek te maken, gedichten voor te lezen of cabaret op te voeren.[8] In deze gelegenheid maakte Picasso veel portretten, waaronder een zelfportret.[9]
Wereldtentoonstelling ParijsPablo vertrok samen met zijn vriend Carlos Casagemas per trein van Barcelona naar de wereldstad en kunsthoofdstad Parijs; destijds een reis van enkele dagen. Parijs was de 'lichtstad' met de Eiffeltoren, die evenals enige straten verlicht werd met elektrisch licht.
Daar ontmoette hij zijn eerste Parijse vriend, de journalist en dichter Max Jacob, die Picasso hielp met het leren van de Franse taal en inwijdde in de literatuur. Ze deelden een appartement; Max sliep 's nachts, terwijl Picasso overdag sliep en 's nachts werkte. Het waren tijden van armoede, kou en wanhoop. Veel van Picasso's werk werd verbrand om de kleine woning warm te houden.
Op de Wereldtentoonstelling van 1900 hing in het Spaanse paviljoen het schilderij De laatste ogenblikken van de 19-jarige Picasso. Dit schilderij werd later door hem zelf overgeschilderd.[2] Picasso was onder de indruk van de werken van Paul Cézanne, Edgar Degas, Pierre Bonnard, Vincent van Gogh en Henri Toulouse-Lautrec. Pablo en Carlos huurden woon- en werkruimte aan de Rue Gabrielle 49 in Montmartre. In Parijs ontmoette Carlos Germaine Gargallo, een danseres uit de Moulin Rouge, en werd verliefd op haar. Na verloop van tijd gingen Pablo en Carlos wegens geldgebrek terug naar Madrid. Casagemas keerde, verliefd als hij was, terug naar Parijs, al was hij intussen wel verslaafd aan de drugs en aan de drank. Germaine wees hem af; hij schoot op haar en schoot zichzelf door het hoofd. Zij overleefde, hij niet. Picasso schilderde hierop Mort de Casagemas,[10] waarin hij duidelijk verband legde met Van Gogh die ook zelfmoord gepleegd had.[11] De dood van Casagemas was voor Picasso de opmaat van een jarenlange depressie.
Depressie 1901 - 1904Picasso schreef:[11]
Ik begon blauw te schilderen, toen ik hoorde dat Casagemas gestorven was.,
Dat is dus het begin van zijn blauwe periode.
Gedurende de eerste vijf maanden van 1901 woonde Picasso in Madrid, waar hij en zijn anarchistische vriend Francisco de Asis Soler het tijdschrift Arte Joven (Jonge kunst) oprichtten. Er verschenen vijf nummers. Soler maakte de artikelen en Picasso illustreerde het tijdschrift, meestal met grimmige spotprenten die sympathiseren met de armen. Het eerste nummer werd gepubliceerd op 31 maart 1901. Tot 1905 verbleef Picasso afwisselend in Barcelona en Parijs.
In mei 1901 betrok Picasso, tot eind 1901, een atelier op de zolderverdieping van Boulevard de Clichy 130 van galeriehouder Pere Mañach. Pere Mañach geloofde in Picasso en bood hem een contract aan van 150 franc per maand voor regelmatige levering van werken. Op de zolderverdieping ontstond ook Evocatie (de ter aarde bestelling van Casagemas),[12] waarvan de compositie teruggrijpt op De begrafenis van graaf Orgaz van El Greco.[13] Pablo werd onrustig, misschien wel omdat Casagemas dezelfde ruimte had bewoond. Hij reisde meerdere keren tussen Barcelona en Parijs en kon niet kiezen tussen zijn vaderland en de lichtstad.
Van 25 juni tot en met 14 juli 1901 werd, op verzoek van Pere Mañach, de eerste tentoonstelling bij Ambroise Vollard gehouden. Voorafgaand aan de tentoonstelling worden reeds 15 werken verkocht.[14] De kunstenaar begon toen zijn werk met Picasso te signeren, de naam van zijn moeder, in plaats van met P. Ruiz of P. Ruiz y Picasso.
In 1901 schildert Picasso taferelen uit het Parijse leven, zoals de absintdrinkster[15][16] en in 1902 het 'straattheater' in Parijs, zoals Harlekijn en zijn maat[17] en clown met aap[18]. Als hij aan in het derde kwartaal van 1902 weer in Parijs woont maakt hij bijna alleen tekeningen, omdat hij geen geld heeft voor linnen.
Gedurende minstens één jaar woonde hij in Barcelona. Mogelijk heeft hij daar in 1903 het schilderij De armen op het strand[19] gemaakt; over 'mensen zonder leven'.[20] Wel is zeker dat hij daar, in hetzelfde jaar het mysterieuze schilderij La vie maakte. Het schilderij dat een overschildering is van De laatste ogenblikken,[21] dat daarmee de dood door het leven verving; misschien wilde Picasso hiermee laten zien dat hij de dood van zijn vriend had verwerkt en zelf weer verder kon leven.
Definitief ParijsIn 1904 verhuist Pablo definitief naar Parijs, waar hij, tot 1909, een atelier betrekt op Rue Ravignan 13, wederom in het 18e arrondissement (Montmartre); nu tussen de Moulin Rouge en de Sacré-Cœur.
In deze obscure bouwval vol vreemde geluiden, boeken en met een wirwar van trappen[22][23], dat vanwege zijn vreemde indeling Le Bateau-Lavoir (de wasschuit) werd genoemd en waar maar één kraan was, ontmoette Picasso Fernande Olivier, een bohemienne en kunstenares die zijn eerste grote liefde werd. Deze ontmoeting luidde zijn roze periode in, waarin Fernande veelvuldig op zijn schilderijen voorkomt en met wie hij 7 jaar zou samenwonen[24]. De buurt was gewild onder kunstenaars vanwege de lage huur. In atelier Bateau-Lavoir hebben ook vele andere kunstenaars gewerkt, zoals Kees van Dongen, Juan Gris, Maurice de Vlaminck, Georges Braque, Pierre-Auguste Renoir, Paul Cézanne, Max Jacob (dichter) en Appolinaire (schrijver). Bateau-Lavoir is in 1970 afgebrand.

cabaret Au Lapin AgileFernande, Pablo en andere kunstenaars ontmoetten elkaar zeer frequent in één van de oudste cabarets in Montmartre: café Au Lapin Agile (Het rappe konijn).[25] Daar Picasso in grote armoede leefde, was deze plek voor hem en andere kunstenaars aantrekkelijk, want de waard accepteerde ook schilderijen als betaalmiddel. Uiteindelijk bezat de waard een indrukwekkende verzameling schilderijen, waaronder minstens twee van Picasso; één met zijn dochter: Vrouw met kraai[26] en één met de waard met gitaar en Pablo zelf als harlekijn: Le Lapin Agile.[27] Laatstgenoemd schilderij heeft tot 1912 in het etablissement gehangen.
Meerdere malen per week bezochten Picasso en zijn vrienden circus Médrano, dat vlakbij optrad. De 'kunstenmakers'[28] uit deze tijd zien er weliswaar arm uit, maar niet zo troosteloos en uitzichtloos als die uit 1903. De schoonheid van de Griekse en Romeinse beeldhouwwerken, die Picasso in die tijd in het Louvre bestudeert, straalt af op zijn schilderijen. Bijvoorbeeld in La toilette,[29] waarin hij 'la belle Fernande' afbeeldt in een Venus-achtige pose.
In 1905 kocht de Amerikaanse kunstverzamelaar Leo Stein naakt meisje met bloemenkorf (Linda la Bouquetière, 1905). Picasso bezocht de Salon van Leo en zijn zus Gertrude Stein, waar kunstenaars vaak op zaterdag samenkwamen om te praten over kunst en literatuur en muziekstukken en toneelstukken op te voeren en dergelijke. Daar ontmoette hij zijn levenslange rivaal Henri Matisse, waarmee hij ook bevriend raakte. Picasso schilderde portretten van zowel Gertrude Stein als haar neef Allan Stein. Gertrude Stein werd Picasso's voornaamste beschermvrouw; ze verwierf zijn tekeningen en schilderijen en exposeerde ze in haar informele Salon in haar huis in Parijs. Dit werd uiteindelijk een vriendschap voor het leven. Na verloop van tijd verhuisde Leo Stein met zijn vrouw Sarah en zijn broer Michael naar Italië en werden mecenassen van Matisse, terwijl Gertrude Stein werken van Picasso bleef verzamelen.
Op uitnodiging van Tom Schilperoort, een Nederlandse vriend van Kees van Dongen bracht Picasso in 1905 enkele weken door in het Noord-Hollandse Schoorl. Van daaruit maakte hij uitstapjes naar Alkmaar en Hoorn. In deze periode maakte hij verschillende schilderijen, zoals La Belle Hollandaise en Les Trois Hollandaises, en een aantal schetsen.[30]
Geometrische vormenIn 1907 trad Picasso toe tot een kunstgalerie in Parijs die recent was geopend door Daniel-Henry Kahnweiler, een Duitse kunsthistoricus en kunstverzamelaar. Hij werd vanaf 1907 bekend in Parijs, omdat hij een van de eerste verdedigers was van het kubistische werk van Pablo Picasso en Georges Braque. Kahnweiler verdedigde ontluikende artiesten zoals André Derain, Kees van Dongen, Fernand Léger, Juan Gris, Maurice de Vlaminck en verscheidene anderen die uit vele delen van de wereld gekomen waren om te wonen en te werken in Montparnasse.
In Parijs onderhield Picasso vriendschappen met bekende personen uit Montmartre en Montparnasse, waaronder Andre Breton, dichter Guillaume Apollinaire, schrijver Alfred Jarry en Gertrude Stein. Apollinaire werd in 1911 gearresteerd op verdenking van het stelen van de Mona Lisa uit het Louvre. Apollonaire beschuldigde zijn vriend Picasso, die ook voor verhoor moest komen, maar beiden werden later vrijgesproken. In Parijs ontmoette Picasso ook de naïeve schilder Henri Rousseau en in 1908 hielden Picasso en zijn vrienden een banket ter ere van Rousseau, waar ze hem spottend belaadden met medailles en hem achter zijn rug uitlachten.
In de navolgende jaren verkochten handelaren (o.a. Daniel-Henry Kahnweiler en Ambroise Vollard) meer en meer werken van Picasso aan Gertrude Stein, Ivan Morozov[31]en Sergej Sjtsjoekin[32]. Laatstgenoemde bezat tegen het begin van de eerste wereldoorlog liefst 51 schilderijen van Picasso.
Picasso en Braques waren bewonderaars van Paul Cézanne. Men denkt dat de schilderijenreeks Mont Sainte-Victoire van Paul Cézanne van grote invloed is geweest op het ontstaan van het kubisme. In de schilderijen, die Picasso, Braques en André Derain tussen 1907 en 1917 vervaardigden in o.a. Céret komen steeds meer geometrische vormen voor. Voorbeelden hiervan zijn: vrouw met peren (Fernande) uit 1909 en portret van Ambroise Vollard uit 1910.
Met het geld dat Picasso ontving voor zijn schilderijen kon hij zich in de herfst van 1909 een huurhuis aan de Boulevard de Clichy 11 permitteren. Daar trok hij in met Fernande, die haar brieven in die tijd ondertekende met 'mevrouw Picasso'. Hoewel hij in dat huis ook een atelier had, ging hij kort daarop ook weer schilderen in 'Bateau Lavoir', waar hij andere vrouwen liet poseren. Hij werd verliefd op Marcelle Humbert, die hij Eva Gouel noemde. Picasso's liefde voor Eva blijkt in veel van zijn kubistische werken. Picasso was zwaar aangeslagen door haar vroegtijdige dood in 1915 als gevolg van een ziekte, op de leeftijd van 30 jaar.

Modigliani, Picasso en André Salmon voor het Café de la Rotonde in Parijs, 1916Na de Eerste Wereldoorlog maakte Picasso kennis met Serge Diaghilevs Ballets Russes. Onder zijn vrienden tijdens deze periode waren Jean Cocteau, Jean Hugo, Juan Gris en anderen. In de zomer van 1918 trouwde Picasso met Olga Khokhlova, een ballerina bij Sergei Diaghilevs gezelschap. Zij brachten hun huwelijksreis door in de villa van de glamoureuze Chileense kunstbeschermster Eugenia Errázuriz in de buurt van Biarritz. Khokhlova introduceerde Picasso in de hogere kringen, formele diners, en alle sociale geneugten in het Parijse leven van de rijke jaren 1920. De twee kregen een zoon, Paulo, die zou uitgroeien tot een losbandige motorcoureur en chauffeur van zijn vader. Khokhlova's fatsoensnormen botsten met Picasso's bohemien-leefstijl en de twee leefden in een toestand van voortdurend conflict. In dezelfde periode werkte Picasso samen met Diaghilevs groep; hij en Igor Stravinskywerkten aan het ballet Pulcinella in 1920. Picasso maakte van de gelegenheid gebruik om verschillende schetsen van de componist te maken.
In 1927 ontmoette Picasso de 17-jarige Marie-Thérèse Walter en begon een geheime affaire met haar. Picasso's huwelijk met Khokhlova eindigde in een scheiding van tafel en bed in plaats van echtscheiding, want de Franse wet vereiste een gelijkelijke verdeling van de eigendommen in het geval van echtscheiding, en Picasso wilde Khokhlova niet de helft van zijn vermogen geven. De twee bleven wettelijk getrouwd tot Khokhlova's dood in 1955. Picasso had een langdurige affaire met Marie-Thérèse Walter en verwekte een dochter, Maya, bij haar. Marie-Thérèse leefde in de ijdele hoop dat Picasso op een dag met haar zou trouwen. Zij verhing zich vier jaar na de dood van Picasso. Gedurende zijn hele leven had Picasso een aantal minnaressen naast zijn vrouw of primaire partner. Picasso was twee keer getrouwd en had vier kinderen bij drie vrouwen. De fotografe en schilder Dora Maar was ook een voortdurende metgezel en minnares van Picasso in de late jaren 1930 en begin 1940.
OorlogsjarenTijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Picasso in Parijs, terwijl de stad door de Duitsers was bezet. Picasso's artistieke stijl paste niet in de nazi-opvattingen over kunst, zodat hij niet in staat was om zijn werk te laten zien tijdens deze periode. Hij bleef wel schilderen in die tijd. Hoewel de Duitsers brons gieten verboden in Parijs, werd het brons voor hem gesmokkeld door het Franse verzet.
Na de bevrijding van Parijs in 1944 verkeerde Picasso met een jonge studente kunst, Françoise Gilot. De twee werden uiteindelijk geliefden, en hadden twee kinderen samen, Claude en Paloma. Gilot verliet Picasso - als enige van zijn vrouwen - in 1953, naar verluidt als gevolg van mishandeling en ontrouw. Dit was een zware klap voor Picasso.
Hij ging door een moeilijke periode na het vertrek van Gilot. Een aantal van zijn inkttekeningen uit deze periode hebben het thema van de afzichtelijke oude dwerg als tegengewicht voor een mooi, jong meisje, waaronder een aantal uit een zes weken durende affaire met Geneviève Laporte, die in juni 2005 werden geveild.
Picasso deed niet lang over het vinden van een andere minnares, Jacqueline Roque. Ze werkte op de pottenbakkerij Madoura in Vallauris aan de Franse rivièra, waar Picasso keramiek maakte en beschilderde. De twee bleven samen voor de rest van Picasso's leven en trouwden in 1961. Hun huwelijk was een laatste daad van wraak tegen Gilot. Gilot was op zoek naar juridische middelen om haar kinderen met Picasso, Claude en Paloma, te legitimeren. Aangemoedigd door Picasso had ze geregeld te scheiden van haar echtgenoot, Luc Simon, en zou dan trouwen met Picasso om de rechten van haar kinderen veilig te stellen. Picasso trouwde vervolgens in het geheim met Roque, nadat Gilot de echtscheiding had aangevraagd, en nam zo wraak voor haar vertrek.
In 1955 kocht hij villa La Californie in de omgeving van Cannes, in 1958 het Château de Vauvenargues en in 1961 villa Notre-Dame-de-Vie in Mougins.
Naast zijn vele artistieke prestaties, had Picasso een filmcarrière, inclusief een cameo-optreden in Jean Cocteaus Testament van Orpheus. Picasso speelde altijd zichzelf in zijn filmoptredens. In 1955 hielp hij bij het maken van de film Le Mystère Picasso ('Het mysterie van Picasso'), geregisseerd door Henri-Georges Clouzot.
In 1965 schonk hij zijn beeld Figure découpée aan de gemeente Amsterdam, ter viering van 100 jaar Vondelpark.

Château VauvenarguesPicasso overleed in april 1973 op 91-jarige leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking en is begraven bij Château de Vauvenargues bij Aix-en-Provence in Frankrijk.
De Franse staat verwierf in 1990 via een nalatenschap van Picasso en diens vrouw Jacqueline Roque een groot aantal kunstwerken.
Politieke opvattingenPicasso bleef neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog en weigerde om te vechten voor enige zijde of land. Sommige van zijn tijdgenoten vonden dat zijn pacifisme meer te maken had met lafheid dan met principe. Een artikel in The New Yorker noemde hem “a coward, who sat out two world wars while his friends were suffering and dying” ("een lafaard, die twee wereldoorlogen uitzat, terwijl zijn vrienden leden en stierven"). Als Spaans burger in Frankrijk werd Picasso niet gedwongen om te vechten tegen de binnenvallende Duitsers in beide wereldoorlogen. In de Spaanse Burgeroorlog werd militaire dienst voor Spanjaarden die in het buitenland woonden optioneel en zou een vrijwillige terugkeer naar het land inhouden. Terwijl Picasso zich woedend en veroordelend uitliet over Francisco Franco en de fascisten door middel van zijn kunst, heeft hij niet de wapens tegen hen gericht. Hij bleef ook afzijdig van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging tijdens zijn jeugd ondanks zijn algemene ondersteuning en vriendelijkheid ten opzichte van activisten.
Picasso trad in 1944 toe tot de Franse communistische partij, bezocht een internationale vredesconferentie in Polen en ontving in 1950 de Lenin Vredesprijs van de Sovjet-regering. Partijkritiek op een portret van Jozef Stalin als onvoldoende realistisch leidde tot verminderde interesse van Picasso in de communistische politiek, maar hij bleef een trouw lid van de communistische partij tot zijn dood. In 1945 verklaarde Picasso in een interview met Jerome Seckler: "Ik ben een communist en mijn schilderijen zijn communistische schilderijen. ... Maar als ik een schoenmaker, royalist of communist of iets anders was, zou ik niet noodzakelijkerwijs mijn schoenen op een bijzondere manier hameren om mijn politieke voorkeur te laten zien." Zijn militante communisme, niet ongewoon onder intellectuelen en kunstenaars in die tijd, al was dit officieel verboden in Franco-Spanje, is al lang het onderwerp van enige controverse; een opmerkelijke bron of demonstratie daarvan was een sarcastisch citaat algemeen toegeschreven aan Salvador Dalí (met wie Picasso een nogal gespannen relatie had), dat ogenschijnlijk twijfelt over de ware eerlijkheid van zijn politieke gezindheid:
Picasso es Pintor, yo también; [...] Picasso es español, yo también; Picasso es Comunista, yo tampoco. (Picasso is schilder, ik ook; [...] Picasso is Spanjaard, ik ook; Picasso is communist, ik ook niet.)Hij was tegen de inmenging van de Verenigde Naties en de Verenigde Staten in de Koreaanse Oorlog, wat hij afbeeldde in het schilderij Bloedbad in Korea. In 1962 ontving hij de Internationale Lenin-Vredesprijs.[33]

Schilderstijl
Picasso's loopbaan kan worden ingedeeld in verschillende perioden. Samen met Georges Braque ontwikkelde hij in de jaren 1905 - 1915 het kubisme.
Picasso heeft tijdens zijn leven enorm veel kunstwerken gemaakt. Er is geen officiële lijst waarin zijn gehele oeuvre staat opgesomd. Hieronder volgt daarom een globaal overzicht van Picasso’s oeuvre, waarin de belangrijkste werken worden genoemd binnen de betreffende perioden van Picasso's loopbaan.

Blauwe periode
Tijdens Picasso's blauwe periode, de tijd dat hij in armoede in Parijs woonde (1901-1904), maakt hij sombere schilderijen in donkere en sombere kleuren, hoofdzakelijk blauw, groen, zwart en paars. Deze kleuren symboliseren de koude, de dood en kwetsbaarheid van het bestaan. Voorbeelden van werken uit Picasso's blauwe periode zijn Desemparats (1903) en The Madman (1904).
  • Zie lijst van schilderijen in blauwe periode van Pablo Picasso
Roze periodeGeleidelijk werd Picasso bekender en kreeg hij zijn eerste successen. Ook kreeg hij aan het einde van zijn blauwe periode een relatie met Fernande Olivier. Picasso werd minder somber, wat in zijn schilderijen tot uitdrukking kwam door het gebruik van zachte tinten blauw en roze. Door het vele gebruik van roze kleuren in het werk uit deze periode, heeft de periode de naam ‘roze periode’ meegekregen. De onderwerpen van zijn schilderijen zijn in deze periode vaak geïnspireerd op het circus, dat Picasso en Fernande vaak samen bezochten. Voorbeelden van werken uit de roze periode zijn het Portret van Señora Canals en Circusartiest en jongen.
Kubistische periodeIn Parijs kwam Picasso in aanraking met primitieve Afrikaanse en Polynesische beeldhouwwerken, die hem inspireerden tot het afbeelden van totemfiguren en maskers in zijn schilderijen. Picasso experimenteerde constant met nieuwe technieken en werkte aan een minder naturalistische, meer geometrische stijl. Door een hardere en strakkere uitdrukkingswijze en het gebruik van meer en dikkere lagen verf ontstond een geheel nieuwe stijl: het kubisme. Samen met Georges Braque wordt Picasso gezien als uitvinder van deze moderne kunststroming. Enkele belangrijke werken uit de kubistische periode van Picasso zijn Les Demoiselles d'Avignon (1907), dat wordt gezien als het eerste kubistische werk en Blanquita Suárez (1917).
Klassieke periodeDoor de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog moesten veel vrienden van Picasso in militaire dienst, waardoor Picasso zich eenzaam en afgezonderd voelde. Toen in 1915 zijn geliefde ‘Eva’ ook nog overleed werden deze gevoelens nog sterker. Picasso kon zich niet meer concentreren op zijn werk en werd depressief. In 1917 werd Picasso door Jean Cocteau meegenomen naar Rome, waar hij achterdoeken, decors en kostuums ging ontwerpen voor een Russisch balletgezelschap genaamd Les Ballets Russes. Picasso verdiepte zich in de klassieke kunst en trouwde een lid van het balletgezelschap. Picasso's nieuwe vrouw maakte van hem een kunstenaar voor de hogere kringen. In deze periode maakte Picasso vooral schilderijen die doen denken aan de stijl van de renaissance en het neoclassicisme. Voorbeelden van klassieke werken van Picasso zijn De absintdrinker en Zelfportret.
Surrealistische periodeTussen 1925 en 1930 ontstond in Europa een nieuwe kunststroming die uiteindelijk net zo belangrijk werd als het kubisme: het surrealisme. Picasso raakte beïnvloed door deze nieuwe stijl en experimenteerde verder met vormen, stijlen en kleuren. In zijn surrealistische periode maakte Picasso surrealistische schilderijen en ijzerdraadconstructies. Een voorbeeld van een surrealistisch werk van Picasso is De dans.
Abstracte periodeVia het surrealisme kwam Picasso terecht bij abstracte werken. Hij ging steeds abstracter werken, maar er bleef altijd sprake van figuratie. Voorbeelden van abstracte werken van Picasso zijn Abstract hoofd en Abstract portret. Dit is de meest bekende periode, ook wel de Picasso-stijl genoemd.

Zie lijst van schilderijen in abstracte periode van Pablo Picasso.
Latere periodeIn de laatste periode van zijn leven was Picasso een beroemdheid geworden. Hij trok zich terug uit de publiciteit. Hij bleef productief als schilder.

Werken
Zijn bekendste schilderij is Guernica, een weergave van een Duits bombardement op deze stad in 1937, tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Dit schilderij hangt in het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía in Madrid.
Een ander bekend schilderij is Les Demoiselles d'Avignon uit 1907, dat door veel kunsthistorici gezien wordt als het beginpunt van de schilderkunst van de 20e eeuw. Het werk bevindt zich in het Museum of Modern Art (MOMA) in New York.
Picasso heeft veel werken gemaakt met de vrouw als thema. Een bekend schilderij is The Weeping Woman uit 1937, waarvoor Picasso's geliefde Dora Maar model stond.
Tête de femme (Jacqueline) uit 1963 is een portret van zijn tweede echtgenote Jacqueline en bracht op 2 februari 2010 op een veiling bij Christie's in Londen 9,2 miljoen euro op. De nieuwe eigenaar is onbekend.


-------




 



Pablo Picasso, Guernica, 1937, olieverf op doek, 349 x 776 cm, Museo Reina Sofia, Madrid, Spanje

Afgezien van enkele kunstenaars, van wie het werk pas na hun dood volledige erkenning genoot zoals in het geval van Paul Cézanne en Vincent van Gogh, maken toonaangevende kunstenaars als jong volwassenen meestal al vroeg indruk. Het grote genie Pablo Picasso spant misschien wel de kroon. Op elfjarige leeftijd volgde hij al een opleiding aan de kunstschool in La Coruña. Op zijn veertiende jaar werd hij toegelaten tot de kunstacademie van Barcelona. In het jaar daarop nam hij deel aan een expositie met het schilderij Eerste Communie (zie afbeelding op deze pagina). Hij ontving direct lovende kritieken. Het vormde het begin van een succesvolle en invloedrijke carrière.

Dat Picasso al jong in de kunstwereld verzeild raakte, is niet geheel toevallig. Zijn vader was kunstschilder en tekenleraar. Hij herkende het ongekende talent van zijn zoon al in zijn kindertekeningen. Zijn vader begeleidde hem in de artistieke startfase, daarna kreeg Picasso scholing in Barcelona en Madrid. In 1898, op 17-jarige leeftijd, zag de jonge Picasso echter al geen heil meer in het nut van de kunstacademie. Hij breekt met zijn opleiding en gaat als vrij kunstenaar werken. Drie jaar later exposeert hij in Parijs. Al voordat de tentoonstelling opende waren vijftien van de vijfenzestig werken verkocht.


PICASSO EN DE MODERNE KUNST
Picasso’s ontwikkelingen in zijn oeuvre zijn nauw verstrengeld met de vernieuwingen in de geschiedenis van de moderne kunst. Er wordt wel gezegd dat Picasso de personificatie is van de moderne kunst. De kunstenaar geldt bij velen als de icoon van de kunst van de twintigste eeuw. Hij is in veel gevallen ook een onmisbare schakel om kunst die tegenwoordig wordt gemaakt te kunnen waarderen.

Niet alleen Picasso zelf is een icoon, ook een aantal van zijn werken hebben de iconische status bereikt. In dit rijtje moet Guernica worden genoemd, een monumentaal schilderij dat de verschrikkingen van de moderne oorlog symboliseert (zie de afbeelding bovenaan deze pagina). Picasso maakte het in 1937 om het verwoestende bombardement op de Spaanse stad Guernica te herdenken. Een zeer belangrijk doek uit zijn immense oeuvre is ook het schilderij Les Demoiselles d’ Avignon, dat hij in 1906-1907 schilderde. Voor dit doek benaderde hij schilderkunst vanuit een nieuw gezichtspunt. Het was een beslissende stap in de richting van de baanbrekende vernieuwende stijl van het kubisme.


DE VROUWEN VAN PICASSO
Het werk van de kunstenaar is wereldberoemd, maar ook aan Picasso zelf zijn vele boeken en films gewijd. De in 1881 in Málaga geboren kunstenaar was een opvallende zelfbewuste verschijning. Zijn talloze verhoudingen met vrouwen spreken tot de verbeelding. Deze vrouwen spelen in zijn werk eveneens een grote rol. Als hij weer eens verliefd was, kon hij plots een nieuwe stilistische weg inslaan en zijn geliefde op allerlei manieren in zijn kunst vereeuwigen, onder meer in de vorm van experimentele portretten. Deze behoren nu tot de topstukken van de grote wereldmusea. Zie bijvoorbeeld het Portret van Dora Maar uit 1937 onderaan deze pagina Naast schilder was Picasso ook tekenaar, beeldhouwer, graficus en keramist. Bij gelegenheid ontwierp hij decors en attributen voor het theater. Beroemd zijn de kubistische decors en theaterkostuums, die hij in 1917 ontwierp voor de voorstelling Parade van het Russische ballet in Parijs onder leiding van Sergei Diaghilev. Tot 1924 zou hij decors, kostuums en andere attributen voor dit avant-garde gezelschap blijven maken.



Pablo Picasso, Het leven ('La Vie'), 1903, olieverf op doek, 197 x129 cm. The Cleveland Museum of Art, Cleveland, Ohio

DE BLAUWE PERIODE
Belangrijke en befaamde periodes in de begintijd van de kunstenaar zijn de zogenaamde blauwe en roze periode, die duurden tot 1906. Het werk uit deze periodes kan worden gerekend tot de stijl van het postimpressionisme. Picasso was in die fase van zijn carrière al op vernieuwing van de kunst uit. Het was de reden dat hij het academische schilderen de rug had toegekeerd. Ook de in die jaren nog recente stijlen als jugendstil en symbolisme waren in zijn ogen doodlopende wegen voor de kunst. Van 1901 tot 1904 werkte Picasso monochroom, met slechts een overheersende kleur, vaak was dit de kleur blauw. Deze periode wordt daarom meestal zijn blauwe periode genoemd. Zijn schilderijen uit die tijd zijn overwegend somber van stemming. Ze waren daarom minder populair bij het publiek. Het was voor Picasso, financieel gezien, een moeilijkere periode in zijn carrière. Volgens de verhalen zou hij in die jaren zelfs een dusdanig armoedig bestaan leiden, dat hij zijn tekeningen moest opstoken in de kachel om nog een beetje warmte te creëren tijdens de koude wintermaanden.
Het thema van zijn schilderijen uit de blauwe periode was het isolement waarin mensen zich bevonden. Hij personifieerde deze thematiek door taferelen te schilderen met bedelaars, eenzame drinkers, meisjes van de straat en oude en zieke mensen. De schrijnende situaties, die hij verbeeldt, doen denken aan het schilderij De absintdrinkster van Edgar Degas. Ook maakte Picasso meerdere schilderijen met daarop een moeder met haar kind. In deze periode beginnen zijn werken al minder ruimtelijk te ogen. Bewust verminderde hij de weergave van het perspectief. Hij experimenteert bovendien met vormtaal. Hij laat zich in deze periode beïnvloeden door de Noorse kunstenaar Edvard Munch. De manier van werken en de thematiek van de blauwe periode komen helemaal samen in het schilderij La Vie (zie afbeelding hierboven), dat hij in 1903 voltooide. Op het doek experimenteert de kunstenaar met vorm. Hoewel er meerdere mensen op dit schilderij staan afgebeeld, lijken alle figuren zich in een isolement te bevinden.
 


DE ROZE PERIODE
In 1905 begon de interesse van verzamelaars voor zijn werk aan te trekken. Al stond hij er binnen de kunstmarkt niet florissant voor, binnen de kunstwereld had hij toch een belangrijke positie. Hij onderhield contacten met invloedrijke, voornamelijk linkse anarchistische, figuren binnen de wereld van de schilderkunst en de literatuur. Picasso’s roze periode begint in 1904. In dat jaar besloot de kunstenaar dat hij zich definitief wilde vestigen in Parijs. Hij betrok een atelier in het ateliercomplex Bateau-Lavoir aan de Rue de Ravignan. Dit was een plaats waar veel grootheden uit de avant-garde van de moderne kunst samen kwamen, woonden en werkten, onder wie Kees van Dongen, Amedeo Modigliani en dichter, schrijver en kunstcriticus Guillaume Apollinaire. De laatste zou Picasso voorstellen aan Braque in 1907.


In de roze periode laat de kunstenaar meer warmte toe in zijn schilderijen, zowel met betrekking tot de kleurstelling als het onderwerp. Zijn composities bestaan uit tegenstellingen, contrasterende vormen en kleuren. Vorm krijgt van alle beeldelementen de meeste aandacht in zijn werk. Thematisch gezien verwijst hij naar circustaferelen, waarin een herkenbare harlekijn gedurende de hele roze periode de sleutelrol vervult.


Pablo Picasso, Portret van Dora Maar, 1937, olieverf op linnen, 92 x 65 cm, Musée Picasso, Parijs

KUBISME EN VERDER
In 1907 leert hij naast Braque ook Henri Matisse kennen, de voorman van het fauvisme. In dezelfde periode maakt hij ook zijn baanbrekende Les Demoiselles d’Avignon. Dit schilderij is een voorbode van de kubistische manier van werken, dat in de jaren daarna verder wordt ontwikkeld. In 1906 schildert hij het wereldberoemde Portret van Gertrude Stein, dat zich bevindt in de collectie van het Metropolitan Museum of Art in New York. Zij was kunstverzamelaar, schrijfster en een spilfiguur in de kunst- en literatuurwereld van die tijd. In de ietwat hoekige vormtaal van dit schilderij zijn eveneens al voortekenen van het aankomende kubisme te ontwaren. Picasso ontwikkelde de kubistische stijl samen met zijn goede vriend Georges Braquein drie verschillende fasen. De grote inspiratiebron aan het begin van dat innovatieproces was Paul Cézanne. Het kubisme moet worden gezien als een springplank naar volledig abstracte schilderkunst, dat niet langer is gebaseerd op waarneming van de werkelijkheid. Onder de vlag van het kubisme ontstond in 1912 de collage als nieuwe kunstuiting. Deze vernieuwende techniek werd door Braque en Picasso geïntroduceerd tijdens de fase van het zogenaamde 'synthetisch kubisme'. Door toepassing van de collage werd materiaal uit het dagelijks leven toegevoegd aan kunstwerken, zoals kranten en behangpapier. Mede vanwege deze indirecte relatie met de waarneembare werkelijkheid kan er bij kunstuitingen van het kubisme nooit worden gesproken van volledige abstractie. Maar vooral niet, omdat de kubisten bij het maken van hun kunst steeds bleven uitgaan van de zichtbare werkelijkheid. Vernieuwend was dat ze deze nooit vanuit slechts een standpunt verbeelden, zoals dat daarvoor eeuwenlang in de schilderkunst gangbaar was geweest.
 
Picasso werkte afwisselend in zeer uiteenlopende stijlen. In 1924 sloot hij zich bijvoorbeeld aan bij de surrealistische beweging. Ook in zijn materiaalgebruik was hij ongewoon veelzijdig. Vanaf 1931 vervaardigde hij sculpturen, naast tekeningen en etsen. In 1932 had hij zijn eerste grote overzichtstentoonstelling bij galerie Georges Petit in Parijs. Hij had dat jaar ook een retrospectieve in het Kunsthaus van Zürich. In 1937 reageerde hij met groot succes op de vernietiging van het stadje Guernica, uitgevoerd door de Duitse Luftwaffe tijdens de Spaanse burgeroorlog. Hij schilderde het monumentale Guernica waarop die verschrikkelijke gebeurtenis op indringende wijze wordt verbeeld. Een vrolijker sfeer kreeg het werk dat hij schilderde vanaf het begin van de jaren veertig. Hij richt zich dan vooral op compositie en kleur. In de jaren vijftig gaat Picasso oude meesters bestuderen. Hij schildert interpretaties naar bekende schilderijen van grote meesters uit de kunstgeschiedenis als Eugène Delacroix en Édouard Manet. Zo baseert hij een serie van bijna zestig schilderijen op het wereldberoemde schilderij Las Meninas van zijn zeventiende-eeuwse landgenoot Diego Velázquez. Vanaf 1960 zet Picasso zich nadrukkelijk af tegen de abstracte kunst die de kunstwereld begint te overheersen.
MUSEAAL EERBETOONVoor talloze kunstenaars van zijn generatie is Picasso het lichtend voorbeeld geweest, maar ook voor jongere kunstenaars van de generaties na hem. Picasso inspireerde onder meer de Amerikaan Jackson Pollock aan het begin van diens ontwikkeling. Ook was hij van grote invloed op zijn Russische generatiegenoot Vladimir Tatlin, de Italiaanse kunstenaars van het futurisme, en kunstenaars van de pop art als David Hockney en Peter Saul. Op hoge leeftijd beïnvloedde hij nog verschillende kunstenaars van de internationale stroming van het neo-expressionisme.

Picasso woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Frankrijk, maar ook in Spanje is de grote meester nooit vergeten. In 1970 wordt het Museu Picasso in Barcelona geopend. Op hoge leeftijd schenkt Picasso alle werken, die op dat moment nog in zijn bezit zijn, aan dit museum. De opening van het Franse eerbetoon aan zijn grootheid, het Picassomuseum in Parijs in 1985, heeft hij helaas niet meer mogen meemaken. Picasso stierf in 1973 en is 91 jaar oud geworden. Hij is als kunstenaar actief gebleven tot aan zijn laatste snik. Van deze allerlaatste fase uit zijn carrière zijn in het Picassomuseum van Parijs enkele schilderijen te zien. Er zijn in Europa nog verschillende andere Picassomusea te vinden, onder meer in het Zuid-Franse badplaatsje Antibes, in het Spaanse Málaga en in de Duitse stad Münster. Daarnaast bezitten alle zichzelf respecterende wereldmusea met een afdeling moderne kunst werk van deze misschien wel grootste kunstenaar uit de twintigste eeuw.

​
GERRIE LEMMEN | GRAFISCH ONTWERP  | TEKST  |  CONCEPT
  • home
  • PORTFOLIO
  • OVER
  • CONTACT